TẠI SAO CHÚNG TA MƠ? GIẤC MƠ GIẢI THÍCH ĐIỀU GÌ?

 

TẠI SAO CHÚNG TA MƠ???

Bạn có thể xem dưới dạng video ở đây.

Trong quá khứ, không ít nhà khoa học, nhà văn một phần nhờ vào giấc mơ cho ra những công trình để đời.

Vào mùa đông năm 1862, Friedrich August Kekulé một giáo sư hóa học ở Bỉ đang phát triển một lý thuyết về cấu trúc hóa học liên quan đến trật tự liên kết của các nguyên tử trong phân tử. Đây là điều không thể thiếu cho sự phát triển của hóa học hữu cơ. Ông phát hiện ra cấu tạo dạng vòng của benzen khi ngủ gật trên xe buýt.

Khi đang ngồi xe buýt ông chìm vào trạng thái mơ màng. Các nguyên tử nhảy nhót trước mắt ông và luôn luôn chuyển động. Ông thấy hai nguyên tử nhỏ liên kết với nhau theo cặp. Một nguyên tử lớn hơn gắn chặt với hai nguyên tử nhỏ hơn, đồng thời những nguyên tử lớn hơn liên kết với nhau thành chuỗi. Sau đó, ông đã trải qua gần một đêm để xây dựng bản phác thảo dựa trên giấc mơ ra giấy.

Điều đó có khiến bạn thắc mắc: Tại sao chúng ta lại mơ?

Tại sao chúng ta mơ?

Con người đã cố gắng tìm ra lý do tại sao chúng ta mơ trong hàng ngàn năm. Và vì đó là trải nghiệm chúng ta chỉ có được khi chúng ta đang ngủ, đó là một câu hỏi đặc biệt khó trả lời.

Các nhà khoa học nghĩ rằng giấc mơ có thể có nhiều chức năng ảnh hưởng đến thành công, trí thông minh và thậm chí cả sự sống còn của chúng ta. Mỗi chúng ta dành khoảng hai giờ để mơ mỗi ngày đêm. Nếu cuộc đời của ta là 80 năm, thì ta dành tương đương 60 000 giờ, tức khoảng 10 năm trải qua giấc mơ. Nằm mơ rõ ràng phải có lợi ích nào đó – nếu không chúng ta sẽ không tốn quá nhiều thời gian để làm việc đó.

Và mọi người đều mơ…. Ngay cả khi chúng ta không phải lúc nào cũng nhớ đến nó. Thật kỳ lạ khi gần một nửa trong số chúng ta nhớ ít nhất một giấc mơ một tuần, và phụ nữ có nhiều khả năng ghi nhớ giấc mơ của mình hàng ngày hơn so với nam giới.

Có một số giai đoạn mà não trải qua trong khi ngủ; những giai đoạn này được lặp lại theo chu kỳ suốt đêm.

Trong giai đoạn đầu tiên chúng ta chuyển từ trạng thái tỉnh táo sang ngủ, khi bạn bắt đầu thư giãn và hơi thở chậm lại. Khi nhiệt độ cơ thể bạn giảm xuống và hơi thở của bạn thậm chí còn chậm lại hơn, bạn bước vào giấc ngủ nhẹ.  

Sau đó, bạn bước vào giai đoạn ngủ sâu được đặc trưng bởi một dạng đặc biệt trong não gọi là sóng delta.

Sau đó, bạn bắt đầu giai đoạn ngủ REM hay “chuyển động mắt nhanh”. Hơi thở của bạn nhanh hơn và mắt bạn di chuyển khắp nơi. Đây là giai đoạn mà giấc mơ xảy ra. Và xuyên suốt giai đoạn này, não của bạn hoạt động rất tích cực - gần như hoạt động như khi bạn thức.

Các nhà khoa học nghĩ rằng nhiều loài động vật cũng mơ -- bao gồm cả mèo hoặc chó của bạn.

Cách chúng ta nghĩ về giấc mơ đã thay đổi rất nhiều trong suốt lịch sử. Trong hầu hết các nền văn hóa trên thế giới, giấc mơ có ý nghĩa tâm linh. Thậm chí còn có những lời giải thích giấc mơ trong Kinh thánh.

Nhưng không nơi nào việc giải mã giấc mơ lại phổ biến hơn ở Ai Cập cổ đại. Các Người Ai Cập đã tạo ra những cuốn sách chứa đầy những giấc mơ thông thường và ý nghĩa của chúng. Những nhà giải mã giấc mơ chuyên nghiệp đã sử dụng những cuốn sách này để giúp mọi người tìm ra ý nghĩa của giấc mơ.

Niềm tin rằng những giấc mơ chứa đựng những thông điệp ẩn giấu được diễn giải hay giải mã vẫn là cách chủ yếu để nhìn vào những giấc mơ trong suốt nửa đầu thế kỷ 20.

Năm 1900, Sigmund Freud xuất bản cuốn sách “Giải thích giấc mơ”. Trong đó, ông tuyên bố rằng việc giải thích giấc mơ có thể được sử dụng để hiểu những ham muốn vô thức. Có những mong muốn không được thực hiện khi chúng ta thức sẽ được thể hiện trong giấc mơ của chúng ta. Bởi vì một số mong muốn đó có thể hơi đáng xấu hổ, tâm trí chúng ta cố tình nhầm lẫn những giấc mơ để che giấu ý nghĩa thực sự của chúng.

Ngoài ra những giấc mơ có thể giải thích được… nếu chúng ta có thể giải mã “ngôn ngữ” của những giấc mơ. Giấc mơ có hai chức năng: chúng bù đắp cho những thứ mà người mơ bỏ qua hoặc kìm nén, và mong muốn đưa ra những gợi ý cho người mơ về những gì có thể xảy ra trong tương lai.

Rất nhiều người vẫn tìm kiếm ý nghĩa trong giấc mơ của mình, đặc biệt là về tương lai.

Trong một nghiên cứu, mọi người thường nói rằng có một giấc mơ về một vụ tai nạn máy bay vào một ngày trước chuyến bay khiến họ phải hủy chuyến đi hơn là nếu họ được chính phủ cảnh báo về “nguy cơ cao xảy ra một cuộc tấn công khủng bố.

Ngày nay các nhà nghiên cứu đang nghiên cứu những chức năng và lợi ích của bộ não chúng ta có thể có được từ giấc mơ.

Lúc đầu, các nhà khoa học tin rằng sự hỗn tạp của những hình ảnh, câu chuyện và sự kiện mà chúng ta trải qua khi mơ chỉ là tác dụng phụ của các quá trình sinh học cơ bản trong não. Một loại tiếng ồn thần kinh chúng ta trải qua khi ngủ. Các nhà khoa học cho rằng các bộ phận khác của não đã cố gắng hiểu tiếng ồn bằng cách xâu chuỗi trình chiếu ngẫu nhiên này thành một câu chuyện…thường là một câu chuyện rất kỳ lạ. Đây được gọi là Lý thuyết kích hoạt-tổng hợp của giấc mơ.

Nhưng các thí nghiệm cho thấy giấc mơ không thực sự ngẫu nhiên. Một số điều có nhiều khả năng hơn xuất hiện trong giấc mơ của chúng ta hơn những thứ khác. Và các nhà khoa học bắt đầu thắc mắc: Có lẽ giấc mơ không hề ngẫu nhiên. Và có lẽ bộ não của chúng ta cần mơ để khỏe mạnh.

Những gì chúng ta mơ ước thường liên quan đến những gì chúng ta làm khi thức…đặc biệt nếu chúng ta đang học điều gì đó mới. Những điều xảy ra với bạn hàng ngày chỉ xảy ra một lần.

Trong trí nhớ ngắn hạn của chúng ta, những trải nghiệm này rất mong manh và có thể dễ dàng biến mất. Kinh nghiệm hàng ngày của chúng ta chỉ có thể được lưu vào trí nhớ dài hạn nếu chúng được lặp lại nhiều lần.

Mô hình hoạt động của não ngay sau khi mơ trông rất giống khi bộ não của chúng ta lưu trữ và lấy lại những ký ức từng giai đoạn – ký ức về những thứ thực sự xảy ra với chúng ta. Vì vậy, những giấc mơ có thể là một dạng ký ức tua lại những trải nghiệm của chúng ta…

Cơn ác mộng

Không có định nghĩa nào được chấp nhận rộng rãi về “cơn ác mộng” là gì, nhưng chúng thường được coi là “giấc mơ đau buồn hoặc kinh hoàng”, một giấc mơ có thể đánh thức bạn dậy.

Khoảng 1 trong 40 giấc mơ là ác mộng. Vậy tại sao bộ não của chúng ta lại phát lại nỗi sợ hãi và ký ức tồi tệ nhất của chúng ta? Lý thuyết mô phỏng mối đe dọa gợi ý rằng: Những giấc mơ cho phép chúng ta “thực hành” những sự kiện và tình huống nguy hiểm. Đó là lý do tại sao một số người hồi tưởng lại những trải nghiệm đau thương trong giấc mơ. Bộ não đang cố gắng tạo điều kiện cho chúng ta sống sót trước những trải nghiệm bị đe dọa bằng cách “luyện tập” trong một môi trường an toàn -bên trong bộ não đang ngủ của chúng ta.

Những tình huống đe dọa tính mạng là một phần trong cuộc sống hàng ngày của loài người chúng ta. Việc mô phỏng những mối đe dọa có thể đã giúp chúng ta sống sót. Nhưng trong thế giới hiện đại, việc hồi tưởng lại những tình huống khủng khiếp trong những cơn ác mộng kinh niên có thể khiến bạn suy nhược.

Nhưng chúng ta cũng thực hành các tình huống xã hội trong giấc mơ. Đó là Lý thuyết mô phỏng xã hội của những giấc mơ. Các nhà khoa học nhận thấy giấc mơ của chúng ta là nặng về các tình huống xã hội: đánh nhau với bạn thân, hẹn hò với người yêu, xung đột với đồng nghiệp, hoặc không mặc quần đến trường. Vì tính xã hội rất quan trọng đối với loài người chúng ta, việc thực hành những tình huống này sẽ là một lợi thế tiến hóa.

Trải nghiệm kỳ lạ về giấc mơ cũng có thể được sử dụng để giải quyết vấn đề. 

Tiểu thuyết gia John Steinbeck từng nói: “Kinh nghiệm chung là một vấn đề khó khăn vào ban đêm sẽ được giải quyết vào buổi sáng hôm sau, khi ủy ban về giấc ngủ đã làm việc xong.”

Bởi vì giấc mơ không bị giới hạn bởi logic hay vật lý… chúng là nơi tuyệt vời để giải quyết vấn đề và đưa ra các ý tưởng sáng tạo và đôi khi là những giải pháp kỳ lạ. Điều này đặc biệt hữu ích khi đưa ra giải pháp cho vấn đề với một cách tiếp cận rất khác so với cách hiểu thông thường. Các nhà khoa học đang thử nghiệm phương pháp “Ươm mầm giấc mơ” như một cách rèn luyện trí não trước khi ngủ sáng tạo hơn.

Việc mơ rất phổ biến, và bởi vì chúng ta dành rất nhiều thời gian trong đời để làm việc đó và nó gần như chắc chắn hữu ích vì một hoặc nhiều lý do. Nhưng tại sao giấc mơ lại tiến hóa ngay từ đầu? Có lẽ nhờ vào vòng quay của hành tinh chúng ta?

Các nhà khoa học cho rằng nguồn gốc của giấc mơ có thể liên quan đến lượng thời gian mà con người – và tất cả các loài động vật – dành trong bóng tối.

Việc sử dụng khả năng nhìn thế giới xung quanh của chúng ta là một lợi thế tiến hóa cực kỳ quan trọng. Và bởi vì nó rất quan trọng nên phần não chịu trách nhiệm đối với thị giác, được gọi là vỏ não thị giác, chiếm một phần lớn trong não chúng ta.

Nhưng có một điều. Bộ não của chúng ta cũng có thể được điều chỉnh lại khá dễ dàng. Nếu bạn bị bịt mắt, bộ não của bạn sẽ bắt đầu thay đổi trong vòng một giờ sau khi bạn không sử dụng thị giác. Các tế bào thần kinh vỏ não thị giác bắt đầu được đảm nhận các nhiệm vụ khác.

Bóng tối kéo dài của ban đêm có nghĩa là vỏ não thị giác của tổ tiên chúng ta có nguy cơ cao bị các chức năng khác đảm nhiệm trong khi ngủ. Nếu như chúng ta đã không sử dụng nó, chúng ta có thể mất nó. Những giấc mơ và bản chất trực quan cao của chúng có thể đã tiến hóa ở động vật có vú để giữ cho những vùng não dễ bị tổn thương này hoạt động vào ban đêm… Và giữ cho não không tự phục hồi theo những cách không may.

Việc cố gắng quan sát hoạt động của bộ não khi đang ngủ là một trong những vấn đề khó khăn nhất về tâm lý học và khoa học thần kinh, nhưng chúng ta đang xây dựng một bức tranh ngày càng đầy đủ hơn của khoa học về giấc mơ.

Giấc mơ gần đây nhất của bạn là gì, bạn có nhớ được giấc mơ đó không. Hãy để lại bình luận bên dưới nhé.